2. T?rkiye Sosyal Bilimler Sempozyumu Bildiri ?zetleri Kitabı

Dr. Abdullah Demir

Bu kitapta, Eb? İsh?k es-Saff?r’ın (?l. 534/1139) kel?m? g?r?şleri, Telḫîṣü’l-edille li-ḳavâʿidi’t-tevḥîd adlı eserinde Allah’ın isimlerinin anlamlarını a?ıklarken yaptığı yorumlar ?er?evesinde ele alınmaktadır. Eb? İsh?k es-Saff?r, 6./12. yüzyıl Hanefî-Mâtürîdî ?limlerinden biridir. Kel?ma dair Telḫîṣü’l-edille eserinde esm?-i h?sn? konusuna ayrıntılı olarak yer vermektedir. İki cilt h?linde yayımlanan bu eserin yaklaşık üçte birlik bir kısmını esmâ-i hüsnâ konusu oluşturmaktadır. Bu kısım incelendiğinde, Saffâr’ın Allah’ın varlığı, birliği ve sıfatları ile ilgili konular başta olmak ?zere pek ?ok konuyu 175 esmâ-i hüsnâya dayanarak izah ettiği görülmektedir. O, esm?-i h?sn? b?-l?m?nde yer vermediği bazı isimlere ise m?stakil başlıklar altında değinmektedir. ?rneğin el-M?tekkelim ismi kel?m sıfatını bağlamında ve halku’l-Kur’?n ile ic?z’ul-Kur’?n gibi konularla ilişkili bir şekilde ele almaktadır. Bu isimler de listeye dahil edildiğinde sayı 178’e ulaşmaktadır. Bu durumda eserin yarısını esm?-i h?sn? konusu teşkil etmektedir. Saffâr, esm?-i h?sn? b?l?m?nde alfabetik bir sıra içerisinde ele aldığı ilâhî isimleri öncelikle lugavî (semantik) yönden izah etmektedir. Sonrasında ise değerlendirdiği ilahî ismi, bir kelâm konusu ile bağlantı kurarak kelâmî perspektifle a?ıklamaktadır. Esm?-i h?sn? temelinde ele alınan konuların hilâfet meselesi hariç diğer kelâm bahislerini kapsadığı g?r?lmektedir. Saffâr öncesi Hanefî-Mâtürîdî kelâm literat?r? i?inde esm?-i h?sn?nın bu kadar kapsamlı ele alındığı başka bir eser bilinmemektedir. Bu kitap; ?? ana b?l?mden oluşmaktadır. “Metodolojik ?er?eve” başlıklı giriş b?l?m?nde ?alışmanın konusu, ?nemi, amacı, y?ntemi, kaynakları ve Saff?r ?ncesi d?nemde kaleme alınan esm?-i h?sn? litarat?r? hakkında bilgi verilmiştir. Birinci b?l?mde Saff?r’ın yaşadığı sosyo-k?lt?rel ?evre olan M?ver??nnehir b?lgesi ile Buhara ve Merv şehirlerinin siyas?, sosyal ve din? durumu ortaya konulmaya ?alışılmıştır. İkinci b?l?mde esm?-i h?sna konusunun anlaşılmasına temel oluşturan isim, tesmiye, m?semm?, sıfat ve vasf gibi kavramlar ile esm?-i h?sn?nın sayısı ve ihs?sı gibi kel?m? tartışmalara değinilmiştir. B?l?m sonuna Saff?r’ın rivayet ettiği 178 ilah? isme dair ayrıntılı bir tablo eklenmiştir. ???nc? b?l?mde ?ncelikle, Saff?r’ın esm?-i h?sn?yı izah ederken dikkate aldığı kel?m? ilkeler tespit edilmeye ?alışılmıştır. Sonrasında ise Saff?r’ın Telḫ?ṣ?’l-edille’de il?h? isimleri a?ıklarken ortaya koyduğu kel?m? g?r?ş ve değerlendirmeler belirlenerek sistematik bir şekilde kategorize edilmiştir. Bu kapsamda ele alınan her konunun sonuna ilgili il?h? isimleri ve bağlantılı olduğu tartışmaları i?eren tablolar eklenmiştir. Sonu? b?l?m?nde ise Saff?r’ın esm?-i h?sn? anlayışına dayanan kel?m y?ntemine dair ulaştığımız sonu?lara yer verilmiştir. Bu kitapta onun, esmâ-i hüsnânın %75’inde kelâmî yorumlarda bulunduğu ve bilgi-varlık bahsinden âhiret hayatına kadar bütün kelâm konularını esmâ-i hüsnâ ile bağlantılı yorumladığı tespit edilmiştir. Ulaşılan bu sonuçlar, Saffâr’ın kelâm anlayışının ilâhî isimlerin yorumuna dayandığını ortaya koymaktadır.

Категория: сборники

ISBN: 978-605-71294-4-4

Правообладатель: Автор

Легальная стоимость: 0.00 руб.

Ограничение по возрасту: 0+